Τι είναι οι σωματικές ασυμμετρίες;
Η ασυμμετρία στο σώμα είναι η εκδήλωση μιας δομικής-σκελετικής ανισορροπίας, η οποία προκαλεί μία ομάδα μυών στη μία πλευρά του σώματος να δουλέψει και να αναπτυχθεί διαφορετικά από την αντίστοιχη μυϊκή ομάδα στην άλλη πλευρά του σώματος.
Σε κάποιο βαθμό μπορούμε και μόνοι μας να αντιληφθούμε αν υπάρχει κάποια ασυμμετρία στο σώμα μας κοιτάζοντας το απλά στον καθρέφτη. Για παράδειγμα, αν σταθεί κάποιος όρθιος θα πρέπει οι ώμοι και τα οστά της λεκάνης να φαίνονται στο ίδιο ύψος. Η λεκάνη δε θα πρέπει να προβάλει περισσότερο από τη μία πλευρά ή τα γόνατα να έχουν μία κλίση προς τα μέσα ή προς τα έξω. Κοιτάζοντας από το πλάι το σώμα μας, δε θα πρέπει να δημιουργείται μεγάλη κύφωση στην πλάτη ή μεγάλη λόρδωση στη μέση. Ένα άλλο παράδειγμα, και είναι κάτι που το ρωτάμε συχνά στο φυσικοθεραπευτήριο σε κάποιον με πρόβλημα στα πόδια ή στη μέση, είναι αν έχει παρατηρήσει τα παπούτσια του να φθείρονται από τη μία πλευρά περισσότερο, κάτι που είναι ενδεικτικό για υπτιασμό ή πρηνισμό της ποδοκνημικής άρθρωσης.
Πώς αναπτύσσεται μία ασυμμετρία στο σώμα μας;
Μπορεί να αναπτυχθεί σαν αποτέλεσμα μία μονόπλευρης αθλητικής δραστηριότητας όπως το γκολφ και το τένις, ή να είναι συνέπεια μίας εργασίας που απαιτεί φόρτωση και εκφόρτωση μεγάλου βάρους. Μία μυοσκελετική ανισορροπία μπορεί να προκύψει μετά από ένα τραυματισμό, όπως τροχαίο ατύχημα ή μία απλή πτώση. Οι ουλές από πληγές ή χειρουργικές επεμβάσεις μπορούν επίσης να επηρεάσουν τη στάση του σώματος εξαιτίας της τάσης που δημιουργούν στο συνδετικό ιστό. Κάποιες ασθένειες (όπως πολλαπλή σκλήρυνση, οστεοαρθρίτιδα, οστεοπόρωση, κ.ά.), οι οποίες επηρεάζουν το νευρομυϊκο ή σκελετικό σύστημα, μπορεί επίσης να προκαλέσουν δομικές – σκελετικές ανισορροπίες. Μία δομική ανισορροπία μπορεί να προέρχεται από παραμόρφωση στα άκρα, ή αναπτυξιακά προβλήματα. Δομικές ανισορροπίες που σχετίζονται με τη στάση του σώματος μπορεί να είναι αποτέλεσμα πολύωρης κακής στάσης στο γραφείο, ορθοστασίας με άνιση φόρτιση στα δύο πέλματα, ή να οφείλεται ακόμα και σε κακή στάση ύπνου. Η τάση για ανάπτυξη σκολίωσης ή λόρδωσης σχετίζεται με μία γενετική προδιάθεση σε συνδυασμό με κακή στάση του σώματος.
Μία συχνή αιτία δομικής ανισορροπίας είναι ο τρόπος βάδισης. Η βλαισοποδία ή ραιβοποδία της ποδοκνημικής άρθρωσης μπορεί να επηρεάσει τα γόνατα, την ιερολαγόνια άρθρωση και τη σπονδυλική στήλη. Τέλος, αναπνευστικές ασθένειες όπως εμφύσημα, άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα ή κύστες που μπορεί να υπάρχουν σε διάφορα σημεία στο σώμα μπορούν να επηρεάσουν τη στάση του σώματος και το μυοσκελετικό σύστημα, καθώς εξαιτίας τους μπορεί να ασκείται μία συνεχής πίεση στον σκελετό.
Η αντιμετώπιση μία δομικής ανισορροπίας μπορεί να κάνει τη διαφορά στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου
Εφόσον η μία πλευρά του σώματος ευνοείται σε σχέση με την άλλη, οι μυϊκές ομάδες θα αναπτυχθούν ασύμμετρα και θα ασκηθεί πίεση σε ανατομικές δομές, όπως λεμφαγγεία, νεύρα, αιμοφόρα αγγεία, τένοντες, σύνδεσμοι και συνδετικός ιστός.
Για παράδειγμα: αν κάποιος υποφέρει από πόνο στο γόνατο εξαιτίας βλαισοποδίας, θα ευνοήσει τη λιγότερο επώδυνη πλευρά και ο κορμός θα στραφεί ελαφρά ώστε το επώδυνο πόδι να φορτίζεται λιγότερο. Αν τα προβλήματα στο γόνατο και στον αστράγαλο δεν αντιμετωπιστούν, η στροφή του κορμού μπορεί να προκαλέσει και άλλες εκδηλώσεις όπως πόνο χαμηλά στη μέση, πόνο στον αυχένα και τον ώμο, ακόμα και αναπνευστικά προβλήματα από τη στροφή των πλευρών.
Γίνεται, έτσι, κατανοητό, ότι αν στο παραπάνω παράδειγμα έχουμε έναν ασθενή με χρόνιο πόνο στη μέση και προσπαθήσουμε μόνο με θεραπεία τοπικά στη μέση να ανακουφίσουμε τα συμπτώματά του, το αποτέλεσμα θα είναι μία πρόσκαιρη μερική βελτίωση. Για να προσφέρουμε στον ασθενή το καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η δομική ανισορροπία παράλληλα με τη θεραπεία συγκεκριμένων συμπτωμάτων.
Τα μέσα που διαθέτουμε για να αντιμετωπιστεί ένα χρόνιο επώδυνο πρόβλημα είναι:
- Εργονομική εκπαίδευση – Αποφυγή ασύμμετρης καταπόνηση του σώματος, εκτέλεση των κινήσεων με τη μικρότερη δαπάνη ενέργειας.
- Κινησιοθεραπεία – Ενδυνάμωση, αύξηση της ελαστικότητας, βελτίωση της λειτουργικότητας.
- Φυσικά μέσα (ηλεκτροθεραπεία, laser, μαγνητοθεραπεία, κ.ά.) – Αντιμετώπιση του πόνου και της φλεγμονής, επούλωση.
- Βελονισμός – Αναστολή των σημάτων πόνου, αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου, επιτάχυνση της διαδικασίας επούλωσης.
Συχνά, μετά τη γενική θεραπεία που αφορά στη σκελετική ανισορροπία, ο ασθενής παρατηρεί σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων του και η τοπική θεραπεία διευκολύνεται.
